دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی، اول مهرماه 1287 در شهر لاهیجان چشم به جهان گشود. در دو سالگی مادر خود را از دست داد، پدر او از تجار ابریشم و یکی از زمین‌داران شهر لاهیجان به شمار می‌آمد. دکتر مجتهدی در سال 1310 با گذراندن دوره 6 ساله متوسطه، دیپلم گرفت و در آزمون اعزام محصل به فرانسه رتبه قبولی را به دست آورد. وی تحصیلات تکمیلی را تا مقطع دوره دکترا در رشته مکانیک در دانشگاه سوربن با موفقیت گذراند. وی در سال ۱۳۰۴ خورشیدی با استفاده از عایدی که از مایملک مادرش می‌گرفت، به تهران آمد. در این شهر او با دایی‌اش می‌زیست و با پسردایی‌اش رضا رادمنش، که یکی از مهم‌ترین اعضای جنبش کمونیستی ایران شد، در یک اتاق شریک بود؛ ولی مجتهدی، در همه عمرش، با سیاست سر سازگاری نداشت. نه تنها بیرون از غوغای سیاست ایستاد، بلکه تلاش کرد، مؤسسات آموزشی مهمی را که مدیریت می‌کرد از هر فعالیت سیاسی دور نگه دارد. مجتهدی به تحصیلات خود را در دارالمعلمین مرکزی ادامه داد. سپس در مدرسه متوسطه شرف تهران سال پنجم و ششم متوسطه را به پایان رساند. در سال ۱۳۱۰ مدرک دیپلم کامل متوسطه (شعبهٔ علمی) را گرفت و در همان سال پس از قبولی در چهارمین دوره امتحانات اعزام محصل به اروپا، جزو صد تن برگزیده محصلان اعزامی شد که به فرانسه رفتند، تا هر یک به نحوی نقشی مؤثری در آینده علمی و فرهنگی ایران ایفا کنند. او در سال ۱۹۳۱ وارد لیسه بلز پاسکال در شهر کلرمون فران شد و در آنجا برای آماده‌سازی برای آموزش دانشگاهی، زبان فرانسوی و ریاضی خود را تقویت کرد. زندگی و آموزش در این لیسه که بسیار سخت و منضبط بود برای دانش‌آموزان ایرانی که غالباً به شیوه‌ای آزاد و غیرمنضبط پرورش یافته بودند نامطلوب بود. بودجهٔ دولتی و توجه صرف شده برای دانش آموزان فرانسوی مجتهدی را خوش آمد. در هر بخش دو تا سه مدرسه وجود داشت و مجتهدی ذکر کرده که دولت فرانسه در هر یک زندگی و آموزش صد دانش آموز غالباً روستایی را تأمین بودجه می‌کرد که تنها شمار اندکی از آنان می‌توانستند از پس آزمون‌های سخت علوم و مهندسی برآمده و دانشمندان و مهندسین موفقی بشوند. در سپتامبر ۱۹۳۲ او وارد دانشکده علوم دانشگاه لیل شد و در سال ۱۹۳۴ با اخذ سه مدرک مورد نیاز فارغ‌التحصیل شد. مجتهدی در امتحان سال آخر نفر اول شد و با کسب ۵۰۰ فرانک جایزه برای تحصیلات تکمیلی به پاریس رفت. او در سپتامبر ۱۹۳۵ وارد سوربن شد و در ۳۰ ژوئن ۱۹۳۸ با مدرک دکترای دولتی فارغ‌التحصیل شد. او در پاریس با همسرش، سوزان ژان ماری وندنوستن که پیانیست بود و در زمانی که مجتهدی وارد سوربن شد به کنسرواتوار پاریس پیوست، آشنا شد. آن دو در ۲ اوت ۱۹۳۸ ازدواج کردند و عازم ایران شدند. در مهر ماه سال 1320 پس از پایان دوره سربازی در اهواز و برگشت به تهران؛ ضمن تدریس در دانشکده فنی دانشگاه تهران در مدرسه شبانه‌روزی البرز نیز صاحب مسئولیت و در سال 1323 به ریاست دبیرستان ماندگار البرز برگزیده شد. وی به مدت 35 سال مدیر این دبیرستان بود و بسیاری از دانشمندان و مشاهیر علمی کشور را تربیت کرد؛ و این مدرسه را به بهترین و مشهورترین مدرسه ایران تبدیل کرد. ریاست دانشگاه شیراز در سال 1340، رئیس دانشکده پلی‌تکنیک تهران از آذرماه 1341 (به مدت سه سال)، تاسیس دانشگاه صنعتی شریف در مهرماه 1345، ریاست دانشگاه ملی (شهید بهشتی) و ریاست دانشگاه امیرکبیر بخشی از مسئولیت‌های زنده‌یاد دکتر مجتهدی در طول خدمات ارزنده وی بود. دکتر مجتهدی در سال 1355 بازنشسته شد و صرفا به فعالیت در دبیرستان البرز ادامه داد و در دهم تیر ماه سال 1376 در شهر نیس فرانسه درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.